Την αναγκαιότητα ουσιαστικού, αλλά και ισότιμου ρόλου στη συνδιαμόρφωση
και εκτέλεση, τόσο του νέου ΕΣΠΑ, όσο και άλλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων, επισημαίνει με άρθρο του, ο δημοτικός σύμβουλος Καβάλας
και εκπρόσωπος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Ανατολικής Μακεδονίας
και Θράκης στην γενική συνέλευση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας
(ΚΕΔΕ), Δρ. Σωτήρης Παπαδόπουλος.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο κ. Παπαδόπουλος, ο πήχης που έθεσε προς
την κυβέρνηση η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας σχετικά με την αναβάθμιση
του ρόλου των Δήμων στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας, βρίσκεται πολύ
ψηλά, ενώ παράλληλα συμπληρώνει ότι είναι πλέον η ώρα για δραστικές
αλλαγές στη διαχείριση του ΕΣΠΑ.
Ήρθε η ώρα να εμπιστευθούμε περισσότερο την Αυτοδιοίκηση και τους ανθρώπους της.
Οι Δήμοι μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα στην
προσπάθεια για την αναπτυξιακή επανεκκίνηση της χώρας.
Δεν μπορεί να υπάρξει εθνική ανάπτυξη, χωρίς τοπική ανάπτυξη, χωρίς εμπιστοσύνη στις
παραγωγικές δυνάμεις των τοπικών κοινωνιών. Είναι αυτονόητο ότι πλέον οι Δήμοι πρέπει να συμμετέχουν ουσιαστικά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση όλων των αναπτυξιακών προγραμμάτων που θα τρέξουν το επόμενο διάστημα,
σε αγαστή συνεργασία με τις Περιφέρειες και την ΚΕΔΕ.
Υπάρχει η γνώση και η
εμπειρία, καθώς και η ικανότητα να συμμετέχουμε ενεργά στο σχεδιασμό της
επόμενης ημέρας για τη χώρας. Μπορούμε ακόμη καλύτερα, διορθώνοντας λάθη
και παραλείψεις παλιών προσεγγίσεων που ήθελαν τους Δήμους απλούς θεατές
των ΕΣΠΑ.
Ήρθε η ώρα να εμπιστευθούμε περισσότερο την Αυτοδιοίκηση και
τους ανθρώπους της, αναφέρει σχετικά στο άρθρο του ο κ. Παπαδόπουλος,
εκφράζοντας παράλληλα την αισιοδοξία του για την αξιοποίηση των προτάσεων
που έχουν κατατεθεί εκ μέρους της ΚΕΔΕ.
Τελευταία ευκαιρία για τη χώρα και τους Δήμους η αναστροφή του αρνητικού
κλίματος
Επίσης, ο κ. Παπαδόπουλος επισημαίνει ότι η διαμόρφωση της νέας
προγραμματικής περιόδου, σε συνδυασμό με το Ταμείο Ανάκαμψης και το
πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», αποτελούν την τελευταία ευκαιρία για τη χώρα
και τους Δήμους να αναστρέψουν το αρνητικό κλίμα. Μάλιστα σημειώνει ότι
σ΄αυτή την προγραμματική περίοδο, οι Δήμοι δεν συμμετείχαν σε κανένα
στάδιο, ούτε στον σχεδιασμό, αλλά και ούτε στην υλοποίηση, παρά μόνο ήσαν
παρόντες στις διακοσμητικού τύπου επιτροπές παρακολούθησης.
Δεν απαιτείται η «νομική» μεταφορά αρμοδιοτήτων, αλλά η διεύρυνση του
ρόλου των Δήμων και των συλλογικών οργάνων τους
Αυτό το κενό είχε σαν αποτέλεσμα την έλλειψη χρονοπρογραμματισμού, αφού
πολλές φορές οι Δήμοι ενημερώνονταν για τις προσκλήσεις από τον Τύπο, την
έλλειψη ετοιμότητας και ωριμότητας έργων, λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, αλλά
και την στρεβλή στόχευση, καθώς δεν εισακούστηκε η φωνή τους κατά τον
αρχικό σχεδιασμό, αναφέρει σχετικά ο κ. Παπαδόπουλος.
Μάλιστα υπογραμμίζει ότι δεν απαιτείται η «νομική» μεταφορά αρμοδιοτήτων,
αλλά η διεύρυνση του ρόλου των Δήμων και των συλλογικών οργάνων τους
(ΚΕΔΕ και ΠΕΔ) στο σχεδιασμό και της εφαρμογή των Αναπτυξιακών
Προγραμμάτων.
Τα 14 βήματα που πρέπει να γίνουν – Στάδιο σχεδιασμού των Προγραμμάτων
(Τομεακών και Περιφερειακών)
Ο κ. Παπαδόπουλος, στο άρθρο του, παραθέτει τις προτάσεις της ΚΕΔΕ για τη
συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον σχεδιασμό.
• Για κάθε Τομεακό Πρόγραμμα (ΤΠ), συμμετοχή της ΚΕΔΕ στην Ομάδα
Σχεδιασμού Προγράμματος, καθώς και στις τυχόν ειδικές ομάδες ανά δημόσια
πολιτική, με στόχο την ολοκλήρωση των βασικών τεχνικών υποδομών και των
δημοτικών κοινωνικών δομών.
• Για κάθε Περιφερειακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ), συμμετοχή των Περιφερειακών
Ενώσεων Δήμων (ΠΕΔ) στην Ομάδα Σχεδιασμού Προγράμματος, καθώς και
στις Ομάδες Σχεδιασμού των Στόχων Πολιτικής. Η Επιτροπή Σχεδιασμού είναι
σκόπιμο να υποστηρίζεται από ομάδες εργασίας, ανά δημόσια πολιτική
(Επιχειρηματικότητα, Περιβάλλον, Υποδομές, Κοινωνική πολιτική κλπ), στις
οποίες θα συμμετέχουν στελέχη που προτείνουν οι ΠΕΔ.
• Δημιουργία – θεσμοθέτηση, σε περιφερειακό επίπεδο, κοινού οργάνου της
Περιφέρειας και της ΠΕΔ, στο οποίο θα συμμετέχουν επίσης Αναπτυξιακοί
Φορείς της Τ.Α. που υλοποιούν προγράμματα Leader.
Συγκρότηση Περιφερειακής Επιτροπής Αναπτυξιακού Σχεδιασμού – Ανάπτυξης
(π.χ. με τη βελτίωση του θεσμού των ΠΕΑΣ), ως κοινού οργάνου κάθε
Περιφέρειας με την αντίστοιχη Περιφερειακή Ένωση Δήμων (ΠΕΔ), για την
συστηματική συνεργασία της Περιφέρειας και των Δήμων προκειμένου να
διασφαλιστεί ο συντονισμός της περιφερειακής και της τοπικής αναπτυξιακής
πολιτικής, η επιστημονική υποστήριξη και η κοινωνική συναίνεση στον
περιφερειακό και τον τοπικό αναπτυξιακό προγραμματισμό.
• Στη νέα Προγραμματική Περίοδο, περίοπτη θέση καταλαμβάνουν οι δράσεις
των «έξυπνων πόλεων» που αφορούν σχεδόν αποκλειστικά Δήμους.
Προτείνουμε οι πόροι για τη σύγχρονη διακυβέρνηση των πόλεων, να τεθούν
υπό ενιαίο συντονισμό, παρακολούθηση της εφαρμογής και αξιολόγηση των
επιπτώσεων από Διαχειριστική Αρχή του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης
σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ
Ειδικά για το Στόχο Πολιτικής 5 (ΣΠ5),
• Η ΚΕΔΕ θεωρεί ότι ειδικά για το σχεδιασμό του Στόχου Πολιτικής 5 για την
αξιοποίηση του μοντέλου των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων, θα
πρέπει να είναι επικεφαλής σχετικής Ομάδας ή «δομής», εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ.
• Εκχώρηση της κεντρικής διαχείρισης των Προγραμμάτων ΟΧΕ Βιώσιμης
Αστικής Ανάπτυξης (Β.Α.Α.) και ΤΑΠΤοΚ σε Ενδιάμεσο Φορέα άμεσα
συνεργαζόμενο με την ΚΕΔΕ (πχ. ΕΥΔ ΥΠΕΣ, ΕΕΤΑΑ, ΜΟΔ)
• Δημιουργία Επιτελικής Ομάδας Καθοδήγησης, στην οποία θα συμμετέχουν
αρμόδια στελέχη του ΥΠΑΝΕ, της ΚΕΔΕ, της ΕΝΠΕ και της ΕΕΤΑΑ με
αντικείμενο, σε πρώτη φάση, την εκπόνηση συγκεκριμένου επιχειρησιακού
σχεδίου για τον ΣΠ5 και εν συνεχεία την υλοποίησή του.
• Επίσης είναι αναγκαία η άμεση συμμετοχή των Περιφερειών και των Δήμων
στην διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής του Προγράμματος για την Αγροτική
Ανάπτυξη
• Καθοριστική συμμετοχή της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο
σχεδιασμό και την εφαρμογή του Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης (ειδική
αναπτυξιακή ρήτρα, φορολογικό και επενδυτικό καθεστώς, χωρικό σχέδιο,
ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών, σιδηροδρομικών και αεροπορικών έργων
υποδομής κ.α
• Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην επιβίωση και ανάπτυξη των αγροτικών και
νησιωτικών περιοχών. Με συμμετοχή της Τ.Α. δημιουργία τοπικών δομών
αγροτικής ανάπτυξης σε γεωργία και κτηνοτροφία, αγροτικό εξηλεκτρισμό,
κτηνοτροφικά πάρκα, βελτίωση αγροτικών υποδομών (αγροτικής οδοποιίας,
δικτύων άρδευσης κλπ), ενημέρωση και υποστήριξη για την ανάπτυξη
εναλλακτικών καλλιεργειών, έργα δασικής αναψυχής, δασική οδοποιία
Συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή των Προγραμμάτων
Για τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή των
προγραμμάτων προτείνονται τα ακόλουθα
• Θεσμοθέτηση ευέλικτων και λειτουργικών Επιτροπών Παρακολούθησης,
προκειμένου να λειτουργούν ως πραγματικά θεσμικά εργαλεία παρακολούθησης
(monitoring).
• Θεσμοθέτηση διαδικασίας χρονοπρογραμματισμού των Προσκλήσεων και
έγκαιρη ενημέρωση των Δήμων ως δικαιούχων στο νέο ΕΣΠΑ. Συμμετοχή της
ΚΕΔΕ και των ΠΕΔ, μέσω της διαβούλευσης, στη διαμόρφωση των
Προσκλήσεων.
• Δημιουργία Προγράμματος υποστήριξης των δικαιούχων με χρηματοδότηση
από το ΕΣΠΑ. Διάθεση πόρων Τεχνικής Βοήθειας για δράσεις θεσμικής
υποστήριξης των Δήμων και τη συγκρότηση δομών τεχνικής και επιστημονικής
υποστήριξης σε επίπεδο ΠΕΔ. Ενίσχυση του θεσμού της «διοικητικής
υποστήριξης» των μικρών Δήμων.
• Συστηματική παρακολούθηση των δράσεων του Στόχου Πολιτικής 5 μέσω της
προαναφερόμενης Επιτελικής Ομάδας Καθοδήγησης.
