Άγνωστες πτυχές της ιστορίας και της ανδρείας των Ελλήνων και του Πολεμικού Ναυτικού ακούστηκαν στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου της Μαργαρίτας Πουρνάρα “ΑΔΡΙΑΣ”, Ήταν όλοι τους ήρωες . Η Βιογραφία του Θρυλικού Αντιτορπιλικού”.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος με έναν μοναδικό τρόπο παρουσίασε την ιστορία του βιβλίου τον ηρωισμό των μελών του πληρώματος την ναυτοσύνη των Ελλήνων, δεν έλειψαν οι αναφορές στο σήμερα και στην θωράκιση του Έθνους. Ο ερευνητής τοπικής ιστορίας Κωνσταντίνος Παπακοσμάς σκιαγράφησε τις σχέσεις του Πολεμικού Ναυτικού με την Καβάλα, την συμμετοχή των Καβαλιωτών στους αγώνες του Έθνους παρουσιάζοντας ταυτόχρονα σπάνιο οπτικό υλικό. Μοναδική και γεμάτη συγκίνηση στιγμή όταν δόθηκε ο λόγος στον γιο, Δημήτρη, του Καβαλιώτη ήρωα του ΑΔΡΙΑ Κωνσταντίνο Σωτηρίου που αναφέρθηκε στον πατέρα του και τις ηρωικές του πράξεις.
Με έναν μοναδικό τρόπο η συγγραφέας του βιβλίου δημοσιογράφος κ. Μαργαρίτα Πουρνάρα αναφέρθηκε στο βιβλίο, την σχέση της με τους Ήρωωες αλλά και στον μεγάλο ευεργέτη Άρη Θεοδωρίδη που προχώρησε στην έκδοση αλλά και στις άλλες δωρεές που έχει κάνει για την Πατρίδα.
Την εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου προλόγισε η πρόεδρος του ΜΟΗΑ Άννα Μισσιριάν , κάνοντας λόγο για μια ιστορία, αυτήν του αντιτορπιλικού “Αδρίας”, η οποία άξιζε να καταγραφεί λεπτομερώς, όπερ και εγένετο χάρις στην πρωτοβουλία της ΚΥΚΛΩΨ και του κ. Θεοδωρίδη.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην φιλόξενη αίθουσα του Ιμαρέτ το περασμένο Σάββατο και διοργανώθηκε από το Ερευνητικό Κέντρο MOHA και την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Κύκλωψ.
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ Κ. ΠΑΠΑΚΟΣΜΑ
Στην ομιλία του ο κ. Κωνσταντίνος Π. Παπακοσμάς είπε: “Κυρίες και Κύριοι
Στις αρχές του περασμένου αιώνα η δίψα για ελευθερία και ενσωμάτωση στον Εθνικό κορμό ήταν μεγάλη και έκδηλη στους ορθόδοξους Έλληνες στην συνείδηση κατοίκους της Καβάλας μιας πόλης που αναπτύσσονταν ραγδαία λόγο του καπνού, του εμπορίου και της θάλασσας. Τα νέα για την Ελλάδα που οργάνωνε στρατό και Ναυτικό έρχονταν γρήγορα όπως και τα πλοία που εμπορικά και μη, μετέφεραν εμπορεύματα αλλά και έπαιρναν στα αμπάρια τους τον χρυσό της εποχής τα .. δέματα καπνού για τις αγορές της Ευρώπης και της Αμερικής.
Μαζί με τις εφημερίδες Ελληνικές και ξένες που έρχονταν στην πόλη … και οι λαχνοί για το λαχείο ενίσχυσης τους Στόλου και δεν ήταν λίγοι οι Καβαλιώτες που το αγόραζαν κρυφά για να ενισχύσουν την δημιουργία ενός μαχητικού και αξιόπιστου στόλου στην Ελλάδα. Η έλευση του ΑΒΕΡΩΦ και η ονομασία του από τους χιλιάδες Έλληνες που το υποδέχθηκαν στον Πειραιά .. “Θωρηκτό” γέμισε ελπίδες στους Καβαλιώτες. Η έναρξη των Βαλκανικών πολέμων παρά τους κινδύνους που εγκυμονούσε για τον πληθυσμό από την Οθωμανική διοίκηση ήταν η ελπίδα για την απελευθέρωση.
Με δέος αναζητούσαν τα πλοία του Ελληνικού στόλου στον κόλπο της Καβάλας και όταν απελευθερώθηκε η Θάσος τον Οκτώβριο του 1912 και το ΑΒΕΡΩΦ όπως και τα άλλα πλοία ξεπρόβαλλαν στον ορίζοντα ένα βουβό πανηγύρι είχε ξεσπάσει σε όλη την πόλη. Η έλευση των Βουλγάρων προκάλεσε φόβο και τα δεινά που ακολούθησαν κυρίως για τον Μουσουλμανικό και Εβραϊκό πληθυσμό της πόλης.
Ένα κρύο μεσημέρι του Δεκεμβρίου του 1912 η θέα ανοιχτά της συνοικία της Παναγίας του Πολεμικού πλοίου ΚΑΝΑΡΗΣ που θα μετέφερε τον Μητροπολίτη Ελευθερούπολης Γερμανό Σακελλαρίδη προκάλεσε αισιοδοξία .. ότι ο Στόλος είναι εδώ κοντά και η ώρα της Ελευθερίας δεν αργεί… Και αυτό έγινε πραγματικότητα τον Ιούνιο του 1913 όταν ο Στόλαρχος Κουντουριώτης από την Ναυρχίδα του Στόλου και μετά την ολοκληρωτική κυριαρχία του στο Αιγαίο έδωσε την εντολή για την κατάληψη της Καβάλας αφού είχε εξασφαλιστεί η ασφάλεια του άμαχου πληθυσμού. Το άγημα του αντιτορπιλικού ΔΟΞΑ αποβιβάζονταν στη μικρή προβλήτα της πόλης και στην κυριολεξία στα χέρια των εκατοντάδων Καβαλιωτών μεταφέρονταν στο διοικητήριο της πόλης όπου από τον Πλωτάρχη Αντώνη Κριεζή γίνονταν η αγγελία κατάληψης της πόλης διακηρύττονταν όμως και την ισοπολιτεία και ισονομία όλων όσων διαβιούσαν στην πόλη τότε.
Το Ναυτικό είχε ήδη μπει στις καρδιές των συμπολιτών μας.. και αυτό έμελλε να συνεχιστεί και να συνεχίζεται για πάντα..
Ένα χρόνο μετά οι Καβαλιώτες συνδράμουν οικονομικά για την αγορά πλοίων και η έλευση σύσσωμου του στόλου, με τον ΑΒΕΡΩΦ, το 1914 στον κόλπο της Καβάλας προκαλεί συγκίνηση και πολλές καρτ – πόσταλ για την εποχή ..
Τα χρόνια όμως που ακολούθησαν ήταν δύσκολα και συνάμα τραγικά. Δεν πρόβαλλαν να χαρούν οι Καβαλιώτες τον άνεμο της Ελευθερίας και το 1916 γνώρισαν μια από τις σκληρότερες κατοχές στην Ελλάδα τα νεότερα χρόνια, για δυο χρόνια οι Βούλγαροι κατακτητές αφάνισαν κάθε τι Ελληνικό (ο αείμνηστος Νικόλαος Ρουδομέτωφ έχει περιγράψει με πολλά συγγράμματα την ζοφερή και συνάμα μαρτυρική εκείνη εποχή). Το Ναυτικό ..η θάλασσα και η αποφασιστικότητα μερικών αξιωματικών και ανδρών του 4ου Σώματος Στρατού έσωσαν την τιμή του Έθνους αφού δεν παραδόθηκαν και έφυγαν από την πόλη για να ενσωματωθούν στον Στρατό της Εθνικής Άμυνας στην Θεσσαλονίκη.
Η ελευθερία επέστρεψε το 1918… και ένα χρόνο μετά από τον κόλπο των Ελευθερών με τα πλοία του Ναυτικού μας τα στρατεύματα του 1ου Σώματος Στρατού έφευγαν για την αποστολή στην Ουκρανία . Χρόνια διπλωματικών περιπετειών που άγνωστο είναι αν ωφέλησαν ή έβλαψαν τελικά τον Ελληνισμό.. Από την ίδια περιοχή, στις Ελευθερές τον Μάιο του 1919 οι στρατιωτικές δυνάμεις της 1ης Μεραρχίας αναχωρούσαν για την Σμύρνη..
Την ίδια εποχή τον Οκτώβριο οι Ναύτες και οι Αξιωματικοί του Ναυτικού μας στελέχωναν αρχικά την πρώτη Λιμενική Υπηρεσία στην Καβάλα. Αυτή την χρονιά γεννιέται στην Καβάλα ο Κωνσταντίνος Σωτηρίου ο πατέρας του από τον Βόλο, ασχολούμενος με τον Καπνό βρίσκεται στην Καβάλα και παντρεύεται την Γρηγοριάδη που η οικογένεια της με ιταλικές ρίζες είναι ήδη από τα μέσα του προηγούμενα αιώνα στην Καβάλα και δραστηριοποιείται στο εμπόριο του Καπνού.
Η Μικρασιατική καταστροφή και η έλευση των Προσφύγων από τις Πατρίδες της Ανατολής άλλαξε την σύνθεση του Πληθυσμού της πόλης όχι όμως και την αγάπη της για την θάλασσα και το Ναυτικό.
Το 1929 ο Ελευθέριος Βενιζέλος με το αντιτορπιλικό ΕΛΛΗ φθάνει στην Καβάλα και θεμελιώνει το έργο της κατασκευής Λιμανιού. Την εποχή εκείνη πολλοί ήταν εκείνοι που επιζητούσαν να υπηρετήσουν στα πλοία του Στόλου και ειδικά στην Ναυαρχίδα το πλοίο σύμβολο τον ΑΒΕΡΩΦ , υπάρχουν πολλές φωτογραφίες συμπολιτών μας που με καμάρι επιδεικνύουν την υπηρέτηση στα πλοία του Ναυτικού.
Όμως ο τόπος αυτός για μια ακόμα φορά έγινε και το θέρετρο του εμφύλιου σπαραγμού, μιας αρρώστιας που έμελλε να διχάσει τους Έλληνες. Τον Μάρτιο του 1935 το Πολεμικό Ναυτικό .. φθάνει στην Καβάλα, το Κίνημα την έχει ως προπύργιο και δυστυχώς τα πλοία των κινηματιών με αυτώ των κυβερνόντων ανταλλάσσουν πυρά… αλλά και βομβαρδίζουν την πόλη με αποτέλεσμα νεκρούς τραυματίες και πολλές ζημιές. Ο Εθνικός διχασμός επιστρέφει..
Η ΕΛΛΗ ξανά στην Καβάλα στο επίκεντρο της εμφύλιας σύγκρουσης. Η ΕΛΛΗ που βυθίζεται άνανδρα από τους Ιταλούς τον Αύγουστο του 1940 και οι Καβαλιώτες με πρώτους τους χιλιάδες καπνεργάτες ξεκινούν εράνους για την άμεση αντικατάσταση του πλοίου και την ενίσχυση του στόλου.. Στα διασωθέντα μέλη του πληρώματος και ναύτης από την Καλλιράχη της Θάσου.
Στα πλοία του μαχόμενου Ελληνικού στόλου υπηρετούν δεκάδες Καβαλιώτες μεταξύ αυτών και ο Αξιωματικός Κωνσταντίνος Σωτηρίου, από τους πρώτους και μοναδικούς Καβαλιώτες αποφοίτους της σχολής Ναυτικών δοκίμων , είχε διαλέξει την θάλασσα από το Πολυτεχνείο όπου είχε περάσει.
Θα κάνω μια ειδική μνεία και σε ένα άλλο άξιο τέκνο της Καβαλιώτικής γης τον Έφεδρο αξιωματικό Κρίτων Κονσουλίδη που μαχόμενος ηρωικά στα βουνά της Ηπείρου θυσίασε την ζωή του για την Ελευθερία και την προάσπιση των ιδανικών του Έθνους, στο πρόσωπο του η ευγνωμοσύνη όλων μας για τους χιλιάδες νεκρούς μας στα πεδία των μαχών εντός και εκτός Ελλάδος στην θάλασσα, την στεριά και των αέρα…
Επιστροφή όμως στον Κωνσταντίνο Σωτηρίου γόνο αστικής οικογένειας της πόλης μεγάλωσε εδώ στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη σε ένα από τα πιο εμβληματικά σπίτια της πόλης την ..οικία Γρηγοριάδη από την οικογένεια όπου κατάγονταν από μητέρα.
Η μοίρα της ζωής τον οδήγησε στην θάλασσα αρχικά στα πολεμικά πλοία που επιχειρούσαν στο στενο του Οτράντου μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας, στη συνέχεια στην Αγγλία στην Μάγχη και ..στο ένδοξο πλοίο ΑΔΡΙΑΣ (τα γεγονότα της ηρωικής πράξης του Καπετάνου και του πληρώματος θα εξιστορηθούν από την συγγραφέα του βιβλίου, την αγαπητή Μαργαρίτα) εγώ θα παραμείνω στην Καβάλα και την σχέση της με το Ναυτικό, τα πλοία του που είδε ξανά .. το 1944 να φθάνουν στην Καβάλα.. μετά την τρίτη σκληρή επίσης Βουλγαρική κατοχή και είδε ξανά τα παιδιά της να υπηρετούν σε αυτό . Οι άσπρες και γαλάζιες στολές επέστρεψαν στο Λιμάνι και συχνά – πυκνά τα πλοία του στόλου έρχονταν σε αυτό. Ευτυχώς πολλές φωτογραφίες και εξιστορήσεις στον τοπικό τύπο της πόλης μας θυμίζουν τα γεγονότα αυτά… όπως και τον χαμό ναύτη μας από την Θάσο στο δυστύχημα του πλοίου μας ΜΕΡΛΙΝ στον Σαρωνικό, όπου τραγική ειρωνεία το άτυχο πλοίο ήταν στην Καβάλα μερικές μέρες πριν το κακό στην Καβάλα.
Δυστυχώς τα πολεμικά πλοία συνδεθήκαν και με στενάχωρα και δυσάρεστα γεγονότα όπως η μεταφορά εκατοντάδων πολιτών αριστερών φρονημάτων από την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, στα νησιά της εξορίας τον Απρίλιο του 1967 από το δικτατορικό καθεστώς.
Τα χρόνια τα μεταπολεμικά και μέχρι την δεκαετία του 1970 εδώ στην Καβάλα είχαμε και τις επισκέψεις δεκάδων πλοίων του Αμερικανικού 6ου στόλου. Κάθε επίσκεψη ήταν ένα γεγονός που συνοδεύονταν από τις επισκέψεις των πολιτών στα πλοία αλλά και την παρουσία των ξένων στην πόλη ( μια Αλεξανδρούπολη … σήμερα κύριε Υπουργέ..). Σήμερα στον κόσμο του διαδικτύου οι απόγονοι των ναυτών εκείνων αναρτούν πολλές φωτογραφίες από την αγαπημένη μας πόλη και την γύρω περιοχή , όπως τους Φιλίππους, πολύτιμα ιστορικά τεκμήρια για τους ιστορικούς ερευνητές..
Η Καβάλα είναι διαχρονικά η .. στάση των Πολεμικών μας πλοίων και κάθε τους έλευση αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός . Χαιρόμαστε κύριε Υπουργέ που τα τελευταία χρόνια μας επισκέπτονται τα πλοία μας και έχουν την χαρά και την τιμή οι συμπολίτες μας και ειδικά τα νέα παιδιά να τα επισκέπτονται και να γνωρίζουν τους ανθρώπους τους και τις δυνατότητες τους.
Και θα σας θυμίσω – κ. Υπουργέ- και την πρώτη έλευση των ελικοπτέρων του Πολεμικού μας Ναυτικού και την συμμετοχή τους στο 2ο Kavala Air Show το 2012 , η συμβολή σας τότε , ως Υφυπουργός ήταν καθοριστική για την συμμετοχή, για πρώτη φορά των Ελληνικών Ενόπλων δυνάμεων σε μια τέτοια διοργάνωση στην Ελλάδα. Και ευχόμαστε όλοι να επαναληφθεί ξανά .. στον φιλόξενο ουρανό και θάλασσα της Καβάλας μας.
Δεν θα μπορούσα να παραλείψω από την ομιλία μου αυτή.. την πρώτη και μοναδική έξοδο των ιστορικών κειμηλίων του Πλωτού μας Μουσείου του Θωρηκτού ΑΒΕΡΩΦ στην Καβάλα σε μια έκθεση σταθμό για την πόλη το 2016 στο πλαίσιο εορτασμού των ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ της. Η παρουσία του Κυβερνήτη του ΑΒΕΡΩΦ Σωτήριου Χαραλαμπόπουλου και η εμπνευσμένη ομιλία του ήταν μοναδική για τα δρόμενα της πόλης.
Μια από τις ιστορικές σημαίες του πλοίου έχει δωρηθεί στον Δήμο Καβάλας και υψώνεται περήφανα στις Εθνικές επετείους.
Η Καβάλα εδώ και δυο δεκαετίες έχει δημιουργήσει Ναυτικό Μουσείο με πλούσια εκθέματα που εμπλουτίζονται συνέχεια με την συμβολή και του Πολεμικού μας Ναυτικού αλλά και του Υπουργού μας ..(στο πρόσωπο του Προέδρου Καπ. Χρήστου Τζανάκου οι ευχαριστίες στους δωρητές ..).
Κυρίες και Κύριοι
Φόρος τιμής όμως και στους εκατοντάδες νεκρούς μας στα πεδία των μαχών αλλά και στην διάρκεια της ειρηνικής περιόδου, ευλαβικά κλίνουμε το γόνι σε όλους αυτούς, όπως και στον Καβαλιώτη Θεόδωρο Κάργα, τον νεαρό ΟΥΚΑ που σκοτώθηκε σε άσκηση πριν δυο δεκαετίες, η προτομή του είναι στο κέντρο της πόλης τοποθετημένη από το Πολεμικό Ναυτικό.
Λαμπρές και άπειρες οι ιστορίες από το Πολεμικό Ναυτικό, άλλωστε η Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την θάλασσα, η Ναυτοσύνη μας κράτησε ως Έθνος και από την θάλασσα ζούμε ..
Χαρακτηριστική η φράση του Περικλή “Μέγα το της Θαλάσσης Κράτος” που διαβάζουμε στον Θουκυδίδη, και αποδίδει την ερμηνεία ότι η «θαλάσσια ισχύς» στηρίζεται σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά όπως η γεωγραφία, το ανάπτυγμα της ακτογραμμής και το χαρακτήρα του λαού.
Σας ευχαριστώ πολύ….
