Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε ένα από τα πιο κομβικά σημεία της ευρωπαϊκή ιστορίας του 19ου αιώνα. Κι αυτό, διότι ήταν η αφετηρία για την διάλυση του Οθωμανικού καθεστώτος που ούτως ή άλλως βρισκόταν στην φάση της απαξίωσής της εκείνη την περίοδο.
Η ένοπλη εξέγερση των Ελλήνων κατά των Οθωμανών προκειμένου να αποκτήσουν την ελευθερία και την αυτοδιάθεσή τους το 1821, υπήρξε το πιο σημαντικό γεγονός στην ιστορία της Νεότερης Ελλάδας.
Η Ελληνική Επανάσταση ήταν στην ουσία η… αφετηρία της αναγέννησης, καθώς κατάφερε να πετύχει την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, αλλά και την παρουσία της Ελλάδας στον πολιτικό χάρτη του κόσμου έπειτα από έκλειψη αιώνων.
Οι ήρωες
Η Επανάσταση στην ουσία ξεκίνησε ένα μήνα πριν. Τον Φεβρουάριο του 1821 από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και ενδυναμώθηκε στην Πελοπόννησο τον επόμενο μήνα, στις 23 Μαρτίου με την απελευθέρωση της Καλαμάτας και την Προκήρυξη των Ελλήνων προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη πως ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους.
Παρά την αποτυχία του Υψηλάντη στην Μολδοβλαχία, η σπίθα της επανάστασης είχε ανάψει για τα καλά στην Πελοπόννησο, σε ένα από τα πιο καθυστερημένα τμήματα του ελληνισμού και φυσικά, επεκτάθηκε σε όλο τον ελλαδικό χώρο.
Η κατάληψη της Τριπολιτσάς τον Σεπτέμβριο του 1821 παγίωσε την επανάσταση και ανέδειξε τη στρατηγική ιδιοφυΐα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Οι επιτυχίες συνεχίστηκαν και στα Δερβενάκια και τη Γραβιά με μπροστάρη τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, αλλά και δια θαλάσσης όπου διακρίθηκαν οι Κωνσταντίνος Κανάρης και Ανδρέας Μιαούλης.
Η μεγαλύτερη απειλή για την επανάσταση ήταν όταν έκαναν την εμφάνισή τους οι Αιγύπτιοι του Ιμπραήμ, καθώς υπήρχε αδυναμία των Οθωμανών Τούρκων να καταστείλουν την Επανάσταση. Όλο αυτό φυσικά, σε συνδυασμό και με τις εμφύλιες διαμάχες που είχαν ξεσπάσει εκείνη την περίοδο μεταξύ των Ελλήνων.
Η πτώση του Μεσολογγίου τον Απρίλιο 1826 αναζωπύρωσε το κίνημα των φιλελλήνων στην Ευρώπη κι έτσι ο ελληνικός ξεσηκωμός έλαβε διεθνείς διαστάσεις.
Οι καθοριστικές μάχες
Οι συνδρομές των Μεγάλων Δυνάμεων στην απελευθέρωση υπήρξαν καθοριστικές. Ιδιαίτερα με τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου τον Οκτώβριο του 1827.
Οι Έλληνες εξακολουθούσαν να μάχονται ηρωικά έως την τελευταία μεγάλη μάχη του Αγώνα στην Πέτρα της Βοιωτίας, τον Σεπτέμβριο του 1829, στην οποία διακρίθηκε ο Δημήτριος Υψηλάντης, μία παραγνωρισμένη προσωπικότητα της Επανάστασης.
Την περίοδο αυτή αναδείχθηκαν οι στρατηγικές ικανότητες του Γεωργίου Καραϊσκάκη, ιδιαίτερα στις Μάχες της Αράχωβας και σε περιοχές της Αττικής.
Στο μεταξύ, η άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα στις αρχές του 1828 και η αναγόρευσή του από την εθνοσυνέλευση σε Κυβερνήτη της Ελλάδας σηματοδότησαν την απαρχή της οικοδόμησης του νέου κράτους.