Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την επίσημη ανάληψη της εξουσίας από τον Κιρ Στάρμερ στη Βρετανία μετά τον εκλογικό θρίαμβο των Εργατικών, καθώς ο απερχόμενος πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ βρίσκεται ήδη καθ’ οδόν προς το παλάτι για να υποβάλει την παραίτησή του στο βασιλιά, ενώ πυρετώδεις είναι οι προετοιμασίες και στη Ντάουνινγκ Στριτ για την αλλαγή σελίδας.
Έπειτα από 14 χρόνια κυριαρχίας των Συντηρητικών, η οποία σηματοδοτήθηκε τα τελευταία χρόνια από μια σειρά κρίσεων -το Brexit, η κάθετη άνοδος των τιμών ή ακόμη η εναλλαγή πρωθυπουργών το Ηνωμένο Βασίλειο γυρίζει σελίδα.
Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του Στάρμερ που είπε: «Τα καταφέραμε!».
*Διαβάστε ακόμα: Βρετανικές εκλογές: Κεντρικό θέμα στα πρωτοσέλιδα των βρετανικών εφημερίδων η νίκη Στάρμερ και η ήττα Σούνακ – “Η χειρότερη συντριβή όλων των εποχών”
Αργότερα σήμερα ο Στάρμερ, ένας 61χρονος πρώην δικηγόρος με ειδίκευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, θα πάρει από τον βασιλιά Κάρολο Γ’ εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση.
«Η αλλαγή αρχίζει τώρα», υπογράμμισε ο μελλοντικός πρωθυπουργός, ευχαριστώντας τους οπαδούς του και ανανεώοντας την υπόσχεσή του για μια «εθνική ανανέωση». «Δεν σας υπόσχομαι ότι θα είναι εύκολο. Δεν αρκεί να πατήσεις ένα κουμπί για να αλλάξει μια χώρα. Αυτό απαιτεί δύσκολη δουλειά, υπομονετική δουλειά, δουλειά με αποφασιστικότητα».
Τα αποτελέσματα τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα επιβεβαιώνουν την έκταση της επιτυχίας του Εργατικού Κόμματος και την ιστορικών διαστάσεων ήττα των Συντηρητικών, κάτι που προβλεπόταν εδώ και μήνες από τις δημοσκοπήσεις.
Οι έδρες των κομμάτων – Η χειρότερη συντριβή από την αρχή του 20ου αιώνα για τους Συντηρητικούς, 4 πρώην πρωθυπουργοί και 11 υπουργοί δεν εκλέγονται
Σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση του BBC μετά την ανακοίνωση του ενός τρίτου των αποτελεσμάτων, το Εργατικό Κόμμα θα κερδίσει συνολικά 408 από τις 650 έδρες της Βουλής των Κοινοτήτων, δηλαδή λίγο λιγότερες από την ιστορική επίδοση του Τόνι Μπλερ το 1997 (418).
Το Συντηρητικό Κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ καταγράφει το χειρότερο αποτέλεσμα που είχε ποτέ από την αρχή του 20ου αιώνα: 136 εκλεγμένους βουλευτές, από τους 365 που είχε εκλέξει πριν από πέντε χρόνια υπό τον Μπόρις Τζόνσον.
Ανάμεσά στα στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος που έχασαν τις έδρες τους είναι ο υπουργός Άμυνας Γκραντ Σαπς, η υπουργός αρμόδια για τις σχέσεις με το Κοινοβούλιο Πένι Μορντό, η οποία θεωρούνταν πιθανή μελλοντική ηγέτιδα του κόμματος. Καταστροφική ήταν η εκλογική διαδικασία για τέσσερις πρωθυπουργούς καθώς τις έδρες τους έχασαν ο Ντέιβιντ Κάμερον, η Τερέζα Μέι, ο Μπόρις Τζόνσον και η Λιζ Τρας.
Ο Σαπς είναι ο πλέον υψηλόβαθμος υπουργός που χάνει την έδρα του σε βουλευτικές εκλογές, μετά το 1997 και την ήττα του Μάικλ Πορτίλο, τότε υπουργού Άμυνας. Στενός συνεργάτης του απερχόμενου πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ, ο Σαπς ανέλαβε το υπουργείο Άμυνας τον Αύγουστο του 2023, ενώ τα τελευταία χρόνια είχε περάσει από διάφορα υπουργεία πρώτης γραμμής.
Η υπουργός Πολιτισμού του Σούνακ, η Λούσι Φρέιζερ, επίσης ηττήθηκε από τον υποψήφιο των Φιλελεύθερων Δημοκρατών.
Ο πρώην υπουργός και υπέρμαχος του Brexit Τζέικομπ Ρις- Μογκ, ο «αξιότιμος κύριος από τον 18ο αιώνα» όπως τον αποκαλούσαν λόγω της συμπεριφοράς και των σταυρωτών κοστουμιών του, ηττήθηκε από τον υποψήφιο των Εργατικών.
Και άλλοι υπουργοί δεύτερου πλάνου, όπως ο υφυπουργός Βετεράνων Τζόνι Μέρσερ ή η Τερίς Κόφι πρώην δεύτερη στην ιεραρχία επί κυβερνήσεως Λιζ Τρας, επίσης δεν θα επιστρέψουν στο κοινοβούλιο.
Στο κοινοβούλιο, οι κεντρώοι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες θα γίνουν η τρίτη δύναμη, με 66 βουλευτές, σύμφωνα με τις προβολές.
Επίσης το αντιμεταναστευτικό και αντισυστημικό κόμμα Reform UK (Μεταρρύθμιση του Ηνωμένου Βασιλείου) θα εισέλθει στο κοινοβούλιο με τέσσερις έδρες. Ο αρχηγός του και φυσιογνωμία της σκληροπυρηνικής δεξιάς Νάιτζελ Φάρατζ θα γίνει εντέλει βουλευτής με την όγδοη προσπάθειά του.
Στη Σκωτία, οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος υφίστανται μια σοβαρή ήττα, καθώς δεν αναμένεται να κερδίσουν παρά 8 από τις 57 περιφέρειες.
Οι προκλήσεις του Στάρμερ
Τα πρωτοσέλιδα του βρετανικού Τύπου κάνουν λόγο για εργατική «πλημυρίδα» που επιτεύχθηκε από τον Κιρ Στάρμερ.
Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, αυτός ο τελευταίος, ο οποίος εισήλθε στην πολιτική πριν από μόλις εννέα χρόνια, υποσχέθηκε την επιστροφή στη «σταθερότητα» και στη «σοβαρότητα» με μια πολύ αυστηρή διαχείριση των δημόσιων δαπανών.
Λίγο μόνο χαρισματικός, υπόσχεται να μεταμορφώσει τη χώρα με τον ίδιο τρόπο που κατάφερε να κάνει να ανακάμψει το Εργατικό Κόμμα, αφού διαδέχθηκε το 2020 τον πολύ αριστερό Τζέρεμι Κόρμπιν, επαναφέροντάς το στο κέντρο σε ό,τι αφορά την οικονομία και μαχόμενος κατά του αντισημιτισμού.
Ο Στάρμερ διαβεβαιώνει πως θέλει να τονώσει την ανάπτυξη, να αναμορφώσει τις δημόσιες υπηρεσίες, να ενισχύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων, να μειώσει τη μετανάστευση και να ξαναφέρει το Ηνωμένο Βασίλειο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση – χωρίς να επανέλθει στο Brexit, θέμα ταμπού στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
Η μελλοντική κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει «δύσκολες επιλογές» μπροστά στην «έκταση της πρόκλησης», προειδοποίησε πάντως η Ρέιτσελ Ριβς, η οποία αναμένεται ότι θα γίνει η πρώτη γυναίκα υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ποιος είναι ο Κιρ Στάρμερ
Μεθοδικός, επαγγελματίας, καλός στη λεπτομέρεια, αλλά χωρίς κάποιος ιδιαίτερο χάρισμα σύμφωνα με τους επικριτές του. Ο 61χρονος πρώην δικηγόρος, Κιρ Στάρμερ διαθέτει περισσότερα προσόντα από όσα πιστεύει κανείς.
«Αν θέλετε να καταλάβετε την πολιτική του Στάρμερ, δείτε τη ζωή του πριν γίνει πολιτικός», δήλωσε ένα πρόσωπο που γνωρίζει καλά τον 61χρονο.
Γεννημένος στο Λονδίνο, ο Στάρμερ σπούδασε σε ένα κρατικά χρηματοδοτούμενο σχολείο στη νοτιοανατολική Αγγλία. Ο πατέρας του φρόντιζε τη μητέρα του, η οποία διαγνώστηκε με σπάνια αυτοάνοση ασθένεια όταν ο Κιρ ήταν 11 ετών. «Με το ζόρι περπατούσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της», είχε δηλώσει ο Στάρμερ, σε συνέντευξή του στο Politico το 2019.
Ασκώντας το επάγγελμα της δικηγορίας ο Στάρμερ τα πρώτα χρόνια είχε σαφή αριστερό προσανατολισμό.
Εκπροσώπησε δύο οικολόγους ακτιβιστές που τα έβαλαν με την πανίσχυρη McDonald’s σε πολύκροτη νομική υπόθεση στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Στη συνέχεια, ειδικεύτηκε σε αμφισβητούμενες υποθέσεις που αφορούσαν τα ανθρώπινα δικαιώματα, δίνοντας πάντα μάχη στο πλευρό των αδικημένων.
Ωστόσο, το 2008 ο Στάρμερ ανέλαβε τη θέση του επικεφαλής της Δημόσιας Εισαγγελίας (DPP) της Βρετανίας και από σταυροφόρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεταμορφώθηκε σε βραχίονα του κατεστημένου, αναφέρει το Politico. Μια «κληρονομιά» που επικαλείται τώρα, υποσχόμενος σταθερότητα στους ψηφοφόρους του Κέντρου.
Πολλοί είναι εκείνοι που διακρίνουν παρόμοια μετατόπισή του στην πολιτική κατά τα χρόνια που ακολούθησαν, αφότου βρέθηκε στην ηγεσία των Εργατικών τον Απρίλιο του 2020.
Έχοντας μπει στο κοινοβούλιο το 2015, ο Στάρμερ έγινε σκιώδης γραμματέας του Brexit υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν τον επόμενο χρόνο. Ο Στάρμερ ήταν πάντα προσεκτικός να μην επιτεθεί στον αριστερό ηγέτη του, ενώ ο Κόρμπιν παρέμενε δημοφιλής στα μέλη των Εργατικών. Αλλά ο Στάρμερ ήταν επίσης προσεκτικός στο να μη χαθεί το φιλοευρωπαϊκό αίσθημα στο κόμμα, πιέζοντας για δεύτερο δημοψήφισμα που θα μπορούσε να ανατρέψει την απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει την Ε.Ε.
Ακόμη και τον Δεκέμβριο του 2019, μετά την παραίτηση του Κόρμπιν αφότου το κόμμα των Εργατικών υπέστη τη χειρότερη ήττα στις γενικές εκλογές εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, ο Στάρμερ είπε ότι το κόμμα του δεν πρέπει να κινηθεί πέραν του Κέντρου.
Οι επικριτές του από την αριστερή πτέρυγα του κόμματος υποστηρίζουν ότι κάνει ακριβώς αυτό από τότε που κέρδισε την ηγεσία, εγκαταλείποντας γρήγορα τις «10 υποσχέσεις» που έδωσε στα μέλη κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του.
Οι πιο αριστεροί του σύμμαχοι έχουν από τότε περιθωριοποιηθεί μέσω ενός κεντρικού κομματικού μηχανισμού, υπό τον έλεγχο πλέον του Στάρμερ, που κατευθύνει όλες τις διαδικασίες επιλογής υποψηφίων. Ο ίδιος ο Κόρμπιν τέθηκε σε διαθεσιμότητα κατηγορούμενος για αντισημιτισμό.
Ο Στάρμερ δεν απολογείται για την πορεία που ακολούθησε, αντίθετα δηλώνει υπερήφανος για την αλλαγή στο κόμμα του από την εποχή του Κόρμπιν και ισχυρίζεται ότι ξερίζωσε τον αντισημιτισμό στο εσωτερικό του. Στους συμμάχους του, αυτές οι αλλαγές δείχνουν μια μοναξιά που θαυμάζουν. Λένε ότι θα επικεντρωθεί, βήμα προς βήμα, στο να κερδίσει το κόμμα του, μετά τη χώρα και μετά να κυβερνήσει – και ότι κάθε βήμα θα μοιάζει διαφορετικό από αυτό που προηγήθηκε.
Κεντροδεξιό το προφίλ των Εργατικών του Στάρμερ
Ο Στάρμερ δεν έχει τη δική του κλίκα βουλευτών και έχει προσλάβει δημόσιους υπαλλήλους σε βασικές πολιτικές θέσεις, με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα της ισχυρής επικεφαλής του επιτελείου του, Σου Γκρέι.
Ο επιφυλακτικός ρεαλισμός του επεκτείνεται και στην εξωτερική πολιτική, όπου – σε αντίθεση με τον αριστερό προκάτοχό του – ο Στάρμερ συχνά ευθυγραμμίζεται με την κυβερνητική γραμμή. Ο Στάρμερ θα ήθελε μια στενότερη σχέση με την ΕΕ ωστόσο, έχει υποστηρίξει τα χτυπήματα στην Υεμένη και τη συμμαχία με το Ισραήλ. Αφού χαρακτήρισε επίσης «αποκρουστικές» τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ το 2016 – λέει τώρα ότι μία κυβέρνηση των Εργατικών θα συνεργαστεί με όποιον κερδίσει τον Λευκό Οίκο τον Νοέμβριο.
Η στάση του Στάρμερ στην εξωτερική πολιτική έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην εκλογική του βάση. Δήλωσή του μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, στην οποία ανέφερε ότι το Ισραήλ είχε το δικαίωμα να κόψει ρεύμα και νερό στη Γάζα, προκάλεσε ρήξη στις σχέσεις του με μουσουλμάνους και φιλοπαλαιστίνιους ψηφοφόρους. Αργότερα προέβη σε διορθωτικές δηλώσεις και ζήτησε βιώσιμη κατάπαυση του πυρός.
Ωστόσο, κατά τους επικριτές του, τα έξι «πρώτα βήματά» του περιλαμβάνουν ασαφείς υποσχέσεις για την οικονομία, την ενέργεια, το Εθνικό Σύστημα Υγείας, την εγκληματικότητα και τις ίσες ευκαιρίες.
Οι πάλαι ποτέ ριζοσπαστικές πολιτικές για τις «πράσινες» επενδύσεις και τη συνταγματική μεταρρύθμιση έχουν αποδυναμωθεί, πριν ακόμη οι Εργατικοί γίνουν κυβέρνηση.
Τα συνδικάτα φοβούνται ότι μία σειρά τολμηρών προτάσεων για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων θα έχουν την ίδια μοίρα.
